Wypalenie zawodowe lekarzy – jak mu zapobiegać?

Dlaczego lekarze są narażeni na wypalenie zawodowe

Wypalenie zawodowe dotyka coraz młodsze pokolenie lekarzy. Praca medyków często związana jest z ciągłym stresem, do tego dochodzi konieczność podejmowania szybkich, a zarazem niełatwych decyzji dotyczących nie tylko zdrowia pacjentów, ale czasem wręcz ich życia. Muszą się zmagać z różnymi emocjami, trudnymi sytuacjami na dyżurach, o których nie sposób zapomnieć wraz z zakończeniem dnia pracy. Zmieniające się często przepisy prawa, zła organizacja pracy, biurokracja, również nie pomagają w opiece nad pacjentem. Do tego lekarze nie mają czasu na odpoczynek, odwlekają urlopy, pracują w kilku miejscach, co powoduje zmęczenie. Pacjenci również swoje niezadowolenie z funkcjonowania służby zdrowia niejednokrotnie wyładowują na lekarzach. Niepochlebne opinie, nie zawsze mające pokrycie w rzeczywistości, mogą tylko potęgować frustrację.

Można wymienić trzy główne czynniki ryzyka wypalenia zawodowego:
• Indywidualne - łączą się zwłaszcza z osobowością lekarza, jego emocjonalnego zaangażowania w pracę, oczekiwań względem siebie i innych pracowników, umiejętności radzenia sobie z trudnymi sytuacjami.
• Interpersonalne - odnoszą się do umiejętności nawiązywania kontaktów społecznych, komunikacji w zespole, pojawiania się konfliktów wśród pracowników, także sytuacji związanych z mobbingiem.
•Organizacyjne - związane są z zarządzaniem w danym miejscu pracy, także kwestią zarobków, możliwościami rozwoju kariery zawodowej.

Niektóre specjalizacje są szczególnie narażone na ten problem. Wypalenie zawodowe pojawia się zwłaszcza wśród chirurgów, lekarzy związanych z medycyną ratunkową, ortopedów, specjalistów medycyny paliatywnej, a także internistów, lekarzy medycyny rodzinnej.
‍

Symptomy wypalenia zawodowego u lekarza

Wypalenie zawodowe staje się odpowiedzią na wszechobecny stres związany bezpośrednio z pracą. Łączy się z emocjonalnym wyczerpaniem, a w pewnym momencie dochodzi do poczucia braku osiągnięć osobistych. Wypalenie zawodowe nie jest tożsame z przemęczeniem, które często jest odczuwane przez lekarzy. Choć niejednokrotnie te dwa zjawiska trudno odróżnić od siebie.

Wypalenie zawodowe nie pojawia się też nagle w życiu lekarza. Jest to pewien postępujący proces, w którym można zaobserwować wiele symptomów. Wyróżnia się dwanaście stadiów rozwoju tego syndromu. Rozpoczyna się od konieczności ciągłego udowadniania sobie swojej własnej wartości, braku akceptacji dla słabości, stawianie sobie coraz wyższych wymagań. W efekcie pracownik wykonuje coraz więcej zadań, aby potwierdzić swoją skuteczność. To z kolei prowadzi do pomijania swoich ambicji, rezygnacji z nich. W życiu lekarza mogą pojawić się używki, środki psychoaktywne. Następuje spadek energii, wyczerpanie fizyczne i emocjonalne. Do tego zaczynają pojawiać się niedociągnięcia i uchybienia w pracy. Pracownik może zmieniać swoje priorytety i ograniczać kontakty z innymi ludźmi, co prowadzi do odizolowania od środowiska społecznego, wycofania z dotychczasowych działań, pojawia się pewnego rodzaju automatyzacja zachowań. Poczucie pustki, rezygnacji narasta, wzmaga się nastrój depresyjny. Do tego rośnie ryzyko pojawienia się infekcji wirusowych, chorób układu pokarmowego oraz krążenia.‍

Skutki wypalenia zawodowego

Wypalenie zawodowe negatywnie wpływa na sferę fizyczną, psychiczną oraz emocjonalną lekarza. Wyczerpanie fizyczne to tylko jeden ze skutków tego zjawiska. Pojawia się brak energii, chroniczne zmęczenie, osłabienie, do tego dochodzi zmiana wagi ciała, a także męczące zaburzenia snu. Lekarze w takim stanie są też bardziej podatni na infekcje wirusowe oraz przeziębienia. Niektórzy niestety szukają ukojenia w alkoholu oraz substancjach psychoaktywnych. Emocjonalnie także jest trudno. Na sile przybiera uczucie bezradności, przygnębienia, pustki oraz rozczarowania. To powoduje brak chęci do jakiegokolwiek działania. Wypalenie zawodowe powoduje wyczerpanie psychiczne. Negatywne nastawienie do siebie, współpracowników, pacjentów i samej pracy. ‍

Profilaktyka wypalenia zawodowego lekarzy‍

Na pewno warto zadbać o higienę pracy lekarzy. Nie bez znaczenia pozostaje zapewnienie odpowiedniej liczby personelu medycznego, żeby lekarze nie byli przeciążeni nadmiarem pacjentów, mieli też odpowiedni zasób czasu na ich leczenie. Medycy również muszą mieć czas na odpoczynek, rozwój własnych zainteresowań, nie koniecznie związanych z pracą zawodową. Odskocznia od codziennych obowiązków każdemu się przydaje. Jeżeli pojawiają się problemy z wypaleniem zawodowym wówczas lekarze powinni mieć zapewnione wsparcie, możliwości skorzystania z odpowiedniej terapii. Zmiany systemowe, zwłaszcza w publicznej służbie zdrowia, są także wskazane. Niektóre osoby decydują się z kolei na zmianę pracy. Oferty mogą znaleźć także na www.hippojobs.pl