Jakie badania może zlecić lekarz POZ?

Kto może zostać lekarzem POZ?

Lekarz POZ, popularnie nazywany lekarzem pierwszego kontaktu, nie jest rodzajem specjalizacji, a jedynie określeniem funkcji, którą pełni w publicznym systemie ochrony zdrowia. Lekarzem POZ może zostać lekarz rodzinny, lekarz internista, czy też w przypadku leczenia dzieci specjalista pediatrii. Co więcej może też być to lekarz bez specjalizacji, który posiada odpowiednie uprawnienia do udzielania świadczeń w ramach POZ.

Czym zajmuje się lekarz POZ?

Do obowiązków lekarza POZ należy przede wszystkim ocena stanu zdrowia pacjenta, na podstawie przeprowadzonego wywiadu medycznego i w razie potrzeby po analizie przeprowadzonych badań. Do zadań lekarza POZ należy m.in. leczenie chorób, udzielanie porad medycznych, ustalanie i monitorowanie leczenia farmakologicznego, wystawianie recept, zwolnień, kierowanie na diagnostykę laboratoryjną oraz obrazową i nieobrazową. Zakres jego działań jest bardzo szeroki, także w obszarze zlecanych badań.

Jakie badania zleca lekarz POZ?

Badania zlecone przez lekarza podstawowej opieki są wykonywane w laboratorium lub pracowni, z którymi placówka POZ ma podpisaną umowę. Należą do nich:

Badania hematologiczne

- morfologia krwi obwodowej z płytkami krwi
- morfologia krwi obwodowej z wzorem odsetkowym i płytkami krwi
- retikulocyty
- odczyn opadania krwinek czerwonych (OB).

Badania biochemiczne i immunochemiczne;

- sód
- potas
- wapń zjonizowany
- żelazo
- żelazo – całkowita zdolność wiązania (TIBC)
- stężenie transferryny
- stężenie hemoglobiny glikowanej (HbAlc)
- mocznik
- kreatynina
- glukoza
- test obciążenia glukozą
- białko całkowite
- proteinogram
- albumina
- białko C-reaktywne (CRP)
- kwas moczowy
- cholesterol całkowity
- cholesterol-HDL
- cholesterol-LDL
- trójglicerydy (TG)
- bilirubina całkowita
- bilirubina bezpośrednia
- fosfataza alkaliczna (ALP)
- aminotransferaza asparaginianowa (AST)
- aminotransferaza alaninowa (ALT)
- gammaglutamylotranspeptydaza (GGTP)
- amylaza
- kinaza kreatynowa (CK)
- fosfataza kwaśna całkowita (ACP)
- czynnik reumatoidalny (RF)
- miano antystreptolizyn O (ASO)
- hormon tyreotropowy (TSH)
- antygen HBs-AgHBs
- VDRL
- FT3
- FT4
- PSA – Antygen swoisty dla stercza całkowity.

Badania moczu:

- ogólne badanie moczu z oceną właściwości fizycznych, chemicznych oraz oceną mikroskopową osadu
- ilościowe oznaczanie białka
- ilościowe oznaczanie glukozy
- ilościowe oznaczanie wapnia
- ilościowe oznaczanie amylazy.

Badania kału:

- badanie ogólne
- pasożyty
- krew utajona – metodą immunochemiczną.

Badania układu krzepnięcia:‍

- wskaźnik protrombinowy (INR)
- czas kaolinowo-kefalinowy (APTT)
- fibrynogen.

Badaniami mikrobiologiczne:

- posiew moczu z antybiogramem
- posiew wymazu z gardła z antybiogramem
- posiew kału w kierunku pałeczek Salmonella i Shigella.
- test antygenowy SARS-CoV-2 uzyskiwany za pomocą Systemu Dystrybucji Szczepionek (SDS)
- badanie elektrokardiograficzne (EKG) w spoczynku.

Diagnostyka ultrasonograficzna:‍

- USG tarczycy i przytarczyc
- USG ślinianek
- USG nerek, moczowodów, pęcherza moczowego
- USG brzucha i przestrzeni zaotrzewnowej, w tym wstępnej oceny gruczołu krokowego
- USG obwodowych węzłów chłonnych.

Zdjęcia radiologiczne:

- zdjęcie klatki piersiowej w projekcji AP i bocznej
‍

zdjęcia kostne:
- w przypadku kręgosłupa, kończyn i miednicy – w projekcji AP i bocznej
- zdjęcie czaszki
- zdjęcie zatok
- zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej.

Budżet powierzony diagnostyczny:

- ferrytyna
- witamina B12
- kwas foliowy
- anty CCP
- CRP szybki test ilościowy (populacja do ukończenia 6. roku życia)
- przeciwciała anty-HCV
- Immunoglobuliny E całkowite (IgE)

Immunoglobuliny E swoiste (IgE):
- wziewne: leszczyna, olcha, brzoza, trawy, żyto, bylica, roztocza kurzu domowego, pies, kot, altenaria
- pokarmowe: mleko, jaja, pszenica, soja, orzechy ziemne, orzechy laskowe, ryby, owoce morza - skorupiaki, marchew, jabłko
- antygen H. pylori w kale - test kasetkowy
- antygen H. pylori w kale - test laboratoryjny
- strep-test

Budżet powierzony opieki koordynowanej:

- BNP (NT-pro-BNP)
- albuminuria (stężenie albumin w moczu)
- UACR (wskaźnik albumina/kreatynina w moczu)
- antyTPO (przeciwciała przeciw peroksydazie tarczycowej)
- antyTSHR (przeciwciała przeciw receptorom TSH)
- antyTG (przeciwciała przeciw tyreoglobulinie)
- EKG wysiłkowe (próba wysiłkowa EKG)
- Holter EKG 24 godz. (24-godzinna rejestracja EKG)
- Holter EKG 48 godz. (48-godzinna rejestracja EKG)
- Holter EKG 72 godz. (72-godzinna rejestracja EKG)
- Holter RR (24-godzinna rejestracja ciśnienia tętniczego)
- USG Doppler tętnic szyjnych
- USG Doppler naczyń kończyn dolnych
- ECHO serca przez klatkowe
- spirometria
- spirometria z próbą rozkurczową
- biopsja aspiracyjna cienkoigłowa tarczycy celowana do 2 procedur (u dorosłych)
- biopsja aspiracyjna cienkoigłowa tarczycy celowana  (u dorosłych) co najmniej 3 procedur
- tomografia komputerowa tętnic wieńcowych - przy wskazaniu do diagnostyki choroby niedokrwiennej serca

Z kolei badania, na które może skierować lekarz POZ, a pacjent wykona je w dowolnej placówce, która ma umowę z NFZ, to:
- gastroskopia
- kolonoskopia
- tomografia komputerowa płuc.

Lekarz POZ jest ważnym ogniwem systemu opieki zdrowotnej, jest też poszukiwanym zawodem na rynku. Osoby szukające zatrudnienia w tym obszarze mogą znaleźć ciekawe ogłoszenia na portalu pracy dla medyków Hippojobs.pl.

‍